جشنهاي 2500 ساله شاهنشاهي ايران

       كالسكه هاي  مخصوص براي انتقال سران كشورها از چادرهايشان به محل برگزاري جشن

                                                      جشنهای 2500 ساله

   در مهر ماه سال 1350 با قرائت خطابه يِ محمدرضا پهلوي در برابر مقبره كوروش هخامنشي در پاسارگاد، جشنهاي 2500 ساله شاهنشاهي ايران آغاز شد. در اين جشنها رؤساي جمهور، پادشاهان‌، نخست وزيران و هيأتهاي بلندپايه يِ بيش از يكصد كشور جهان به همراه صدها رقاصه و گروههاي متعدد اركستر وموزيك از كشورهاي مختلف شركت داشتند. صدها نوع غذا و نوشيدني‌ هاي سفارشي ازخارج كشور وارد شده و خيابان‌ هاي تهران و ديگر شهرها چراغاني شده و رژه نمونه سربازان سواره و پياده نظامِ مربوط به دوره‌هاي مختلف سلسله هاي پادشاهي‌ ايران مهمترين وجه ظاهري اين جشنها بود.

   پياده هاي تمام سلسله هاي تاريخي ايران با لباسهاي مختص به آن زمان و رژه آنها در جشن

   جشنهاي 2500ساله شاهنشاهي كه با هدف بزرگداشت 25 قرن حكومت پادشاهي در ايران ترتيب يافت بيش از سي هزار ميليارد دلار هزينه دربر داشت‌. در كتاب «آخرين سفر شاه» چنين مي‌ خوانيم‌: جشنهاي 2500 ساله در تخت جمشيد نمايشي از رؤياها و بلند پروازي‌ هاي شاه و در مورد شخص شاه در رابطه با جشن 2500 ساله‌، ره آورد جشن‌ هاي تخت جمشيد جدايي كامل او از واقعيات بود. او بيش از پيش دچار اشتغال فكري درباره سلطنت خودش و اهميت جانشيني مستقيم خود بر اريكه كورش هخامنشي گرديد.

       رژه كالسكه هاي حامل سران كشورهاي دعوت شده براي رفتن به محل برگزاري جشن

   «جيمزبيل» در كتاب «عقاب و شير» مي‌ نويسد: «محمدرضا شاه پهلوي با اين جشنهاي 2500 ساله‌، دوره جديدي را در پادشاهي خود آغاز كرد. دوره جنون انجام كارهاي بزرگ‌. بسياري از معروفترين و مقتدرترين چهره‌هاي جهان در تخت جمشيد براي ستايش كشور شاه و بلكه مهمتر از همه براي ستودن خود او به اين محل آمده بودند و شاه احساس رضايت و خرسندي مي ‌كرد كه ميهمانان در مورد اين كه چه كسي مجلل‌ ترين اقامتگاه را گرفته‌، چه كسي محترم‌ ترين مكان را در ميزهاي ضيافت داشته‌ و چه كسي از هليكوپتر به جاي سفر با ليموزين ‌هاي مرسدس استفاده كرده با هم دعوا مي‌ كردند.

    رژه كشتي هاي جنگي ادوار مختلف تاريخي ايران در حضور مدعوين شركت كننده در جشن

   تاريخ قطعي برگزاري جشن‌هاي 2500 ساله در چهارمين مرحله‌، سال 1346 بود ليكن بنابر دلايل مالي و اين كه جشن تاجگذاري نيز قرار بود در همين سال برگزار گردد، برگزاري جشن‌هاي 2500 ساله به بعد از سال 1348 موكول شد. نويسنده كتاب آخرين سفر شاه، دربارة هزينه‌ هاي جشنهاي 2500 ساله شاهنشاهي چنين مي‌ نويسد: «دراكتبر ۱۹۷۱، (20 مهر 1350) محمدرضا پهلوي ضيافتي ترتيب داد كه از تمام ميهماني‌ها برتر بود. او از تمام رهبران جهان دعوت كرد. البته همه نيامدند. همه چيز جشن را هم از پاريس آورده بودند. در دشت خاكي خشك و مرتفع تخت جمشيد اردوگاهي مركب از خيمه ‌هاي گران بها به وسيله «ژانسن» دكوراتور فرانسوي برپا شده بود. آرايشگران طراز اول از سالن‌هاي كارينا والكساندر پاريس به تخت جمشيد پرواز كردند. «اليزابت آردن‌» يك نوع كرم صورت توليد كرد كه نام آن را «فرح‌» گذاشت تا در جعبه‌هاي مخصوص به ميهمانان هديه شود.

                  عكس يادگاري عده اي از دعوت شدگان به جشن به همراه همسرانشان

   «باكارا» گيلاس پايه دار كريستال طراحي كرد، «سرالين‌» جايگاه ميهمانان را روي سفال‌هاي قرن پنجم پيش از ميلاد ساخت‌. «رابرت هاويلند» فنجان و بشقابهايي  ساخت كه فقط يك بار مورد مصرف ميهمانان قرار گرفت‌. «لان ون‌» اونيفورم‌هاي جديدي براي كارمندان دربار تهيه كرد كه نيم تنه آن به طرز شكيل ولي نه زننده با بيش از يك و نيم كيلو نخ طلا دوخته شده بود. دوختن هر يك از اين اونيفورم‌ها، نزديك به 500ساعت كار لازم داشت‌. غذاهاي ضيافت تخت جمشيد را اصولاً رستوران «ماكسيم‌» تهيه مي‌كرد. «لويي ورايل‌» رئيس ماكسيم‌ به اين مناسبت يك بشقاب جديد و بسيار عالي محتوي خاويار و تخم بلدرچين آب پز اختراع كرد.

               قرائت بيانيه شاه در حضور همگي دعوت شده ها به جشنهاي شاهنشاهي ايران

   صورت غذاي ضيافت شام اصلي با مركب سياه روي صفحات پوست آهو نقش شده و با يك ريسمان تابيده طلايي بصورت يك كتاب كوچك باجلد ابريشمي آبي و طلايي صحافي شده بود. پس از تخم بلدرچين با مرواريد درياي خزر (خاويار)، غذاي بعدي با ته دم خرچنگ با سس «نانتوآ» بود، غذاي اصلي خوراك پشت بازوي بره سرخ شده در روغن خودش بود كه درون آن رابا سبزي‌هاي خوشبو انباشته بودند. براي تازه كردن گلوي ميهمانان‌، شربت يا شامپاين كهنه فرانسوي (موئت 1911) مي‌ آوردند. آنگاه خوراك طاووس به سبك شاهنشاهي با سالاد مخلوط طبق سليقه «الكساندر دوما» صرف شد. به عنوان دسر، بشقاب انجير به شكل حلقه‌اي كه درون آن را با تمشك يا پورتو انباشته بودند، آوردند و در پايان قهوه موكا. همراه با قهوه نيز «كونياك‌» پرنس اوژن مخصوص خمخانه ماكسيم صرف شد.

                          نمايي از داخل چادر اصلي پذيرايي از دعوت شدگان به جشن

   ساواك نيز تجهيزات، چادرها و وسايل پيشرفته و گران بهاي مخابراتي آن روز راچنين تشريح مي‌ كند: «اين كمپ و چادرهاي پذيرايي تخت جمشيد به وسايل شگفت انگيزي مجهز است كه آميخته است از تجمل قديمي و وسايل مدرن عصر فضا (از آن جمله حمام مرمر ـ فرش‌هاي ابريشمي و ايراني و...) سران كشورها در تمام 24 ساعت از طريق شبكه مخابراتي ماه مصنوعي با پايتخت‌هاي خود به وسيله تلفن و تلكس در تماس خواهند بود. شبكه مخابراتي ميكروويو كه 275 ميليون دلار خرج آن شده است و گرانترين و دقيق‌ترين شبكه مخابراتي جهان به شمار مي‌ رود براي سران كشورهاي مختلف تدارك ديده شده است.

                      فرح پهلوي در ميان عده اي از دعوت شدگان به جشن در حال صرف شام

   شهرداري تهران طي مكاتبه‌اي كه در 20/11/1349 با شوراي مركزي جشن شاهنشاهي انجام مي‌دهد ريز برخي مخارج مربوط به جشن را چنين عنوان مي ‌كند: «... درخصوص اعتباراتي كه براي اجراي برنامه مصوب شهرداري پايتخت در مراسم جشن شاهنشاهي ايران در نظر گرفته شده است به استحضار مي ‌رساند: قرارداد اجراي چراغاني و تزيين ميادين و مسيرهاي فوق الذكر باشركت «اروين مارتين‌» به مبلغ 19486000 دلار به امضأ رسيده و پيمانكار مشغول آماده كردن مقدمات اجراي كار مي‌ باشد. متعاقب افتتاح ميدان شهياد آريامهر، برنامه آتش بازي باشكوهي به مدت دو و نيم ساعت به موقع اجرا گذاشته خواهد شد كه قرارداد آن به مبلغ 1900000 دلار با شركت «موگ‌» تنظيم و شركت نامبرده مشغول تهيه لوازم مربوطه مي‌ باشد. هنگام افتتاح برج شهياد آريامهر لوحه‌اي از طلاي ناب از طرف شهردار پايتخت از طرف تمام مردم شاهدوست شهر به پيشگاه شاهنشاه تقديم خواهد شد. وزن لوحه ده كيلو مي‌باشد كه حدود 16000000 دلار برآورد قيمت مي ‌شود.

 طاووسهاي بريان شده و تزيين آنها به حالت زنده، براي صرف غذاي دعوت شدگان توسط آشپزهاي خارجي

   براي تكميل برنامه تزئين پايتخت و شهر شيراز از يك مؤسسه انگليسي نيز كمك گرفته شد. ساواك در بولتن ويژه در اين خصوص چنين آورده است‌: «به گزارش خبرگزاري آسوشيتدپرس پيرامون تزئين شهرستان تهران و شيرازبه وسيله يك مؤسسه انگليسي مؤسسه (ايروين نارتين) مقيم شهر سافولك انگلستان كه يكي ازبزرگترين مؤسسات تزئيني جهان به شمار مي ‌رود، 864000 هزار دلار لامپ و مجسمه‌هاي پلاستيكي تهيه مي‌ كنند كه در جشن‌هاي 2500 ساله شاهنشاهي ايران به مصرف تزئين خيابان‌هاي تهران و شيراز برسد. سخنگوي اين مؤسسه گفت مجسمه‌هاي پلاستيكي متعددي از كوروش كبير، داريوش و همچنين مرغ طاووس كه مظهر تخت طاووس ايران است تهيه خواهد كرد.»

                              بازديد شاه از امكانات پذيرايي جشن در سالنهاي مخصوص

   در كنار هر چادري كه محل اقامت سران كشورها دعوت شده به جشن بود، يك درمانگاه بادي با تمام تجهيزات به كشور فرانسه سفارش داده شد كه مبلغ پرداختي بابت آن اصلا قابل تخمين نيست. عجيب اينكه پس از خاتمه اين جشن، تمام چادرها و مبلمان و وسائلي كه تدارك ديده شده بود معلوم نيست كه به چه سرنوشتي دچار شد. عده اي معتقدند كه مردم ريختند و تمامي آنها را غارت كردند و گفتني است كه در همان سالها در استان خراسان عده اي به واسطه خشكسالي مجبور به ترك زندگي خود شدند و در اثر نبود علوفه و غذا براي گوسفند ها و بزها يشان آنها را به قيمت 20 ريال فروختند و به شهرهاي ديگر مهاجرت كردند. ديگر نقاط روستايي و شهري ايران هم وضعي بهتر از اين نداشتند.