راستگویی.

 

             راستگويى :

     صداقت ، مقابل دروغگوئى . صدق . از شريفترين صفات و ستوده ترين فضايل انسانى و گزيده ترين خصايص نفسانى است. آيات و رواياتى كه در مدح اين صفت آمده بيش از حد وحصر است اتقوا الله وكونوا مع الصادقين: از خدا بترسید و از راستگویان باشید. (سوره مبارکه توبه آیه 120) . (الصابرين و الصادقين و القانتين و المنفقين و  المستغفرين بالاسحار) (آل عمران آيه 17)

     رسول اكرم (ص) فرمود: شش چيز براى من بعهده گيريد تا من بهشت را براى شما ضمانت كنم: چون يكى از شما سخنى مى گويد دروغ نگويد و چون وعده اى مى دهد خلف وعده ننمايد و چون امانتى به وى بسپارند در آن خيانت نکند و چشمتان را از حرام ببنديد و دستتان را از تجاوز  بازداريد و شرمگاهتان را حفظ  كنيد.»

    در حديث رسول (ص) آمده كه فرمود: «هميشه راست بگوئيد گرچه هلاكت خويش را در آن پنداريد كه همان مايه نجات شما خواهد بود و از دروغ بپرهيزيد هر چند نجات خود را در آن بيابيد كه سرانجام همان باعث هلاكت شما باشد.» و فرمود : «راستگوئى به سوى نيكى هدايت مى كند و نيكى آدمى را به بهشت مى رساند» . (كنزالعمال)

   امام صادق (ع) فرمود: «كسى كه زبانش راست باشد عملش پاك خواهد بود.»
   ابوكهمش گويد: به امام صادق (ع) عرض كردم : «عبدالله بن ابى يعفور سلامتان مى رساند.» فرمود: «بر تو و بر او سلام باد! چون عبدالله را ديدى سلام مرا به وى برسان و بگو: جعفر بن محمّد به تو مى گويد: نيك بنگر آن مقام و منزلتى را كه على (ع) به نزد پيغمبر (ص) داشت به چه سبب بود؟ على(ع) به آن مقام نرسيد جز به راست گوئى و امين بودن.»  ابن ابى يعفور از امام صادق (ع) روايت كند كه فرمود : «شما مردم را به عمل خويش به راه حق بخوانيد نه به زبان كه آنان راستگويى و پرهيزكارى را در شما ببينند.»

    امام صادق (ع) فرمود: «هرگز درازى ركوع و سجود كسى چشم شما را خيره نسازد كه اين عادت و خوى او شده و اگر نكند به وحشت افتد بلكه به راستى گفتار و امانت داري اش را بنگريد.»

   اميرالمؤمنين (ع) فرمود: «همواره راستگويى را پيشه خويش سازيد كه سرانجام همان نجات بخش شماست.» عبدالله بن عجلان گويد: از امام صادق(ع) شنيدم كه فرمود: «بنده چون سخن راست گويد نخستين كسى كه وى را تصديق نمايد خدا مى باشد و سپس خود او كه مى داند راست گفته و چون دروغ گويد اوّلين كسى كه وى را تكذيب كند خداست و خودش كه مى داند دروغ گفته.»

   از حضرت رسول (ص) رسيده كه: «راست گفتن در سه مورد زشت و قبيح است: سخن چينى. اينكه به مردى در باره همسرش چيزى بگوئى كه وى را به رنج آورد. به كسى كه به تو خبرى مى دهد بگوئى: دروغ گفتى.» (بحار:71/3 و 103/241)

   امام صادق (ع) فرمود: «هر مسلمانى كه در باره مسلمان ديگر از او سؤال كنند و او راست بگويد و بر اثر راست گوئى او زيانى به آن مسلمان برسد وى نزد خدا دروغگو به شمار آيد و اگر دروغى در باره او بگويد كه در نتيجه سودى به وى رسد نزد خدا راستگو محسوب شود.» (سفينة البحار)

     هر دروغی ، دروغهای دیگر را در پی خواهد داشت تا بتوان اولین دروغ را به اثبات رساند. مثلا در یکی از روزها نوجوانی به جای رفتن به مدرسه با دوستانش به سینما می رود پس از برگشتن به خانه از او می پرسند چرا دیر به خانه آمدی. اگر او به آنها بگوید که با دوستانش به سینما رفته است قضیه به زودی حل خواهد شد اما اگر بعنوان مثال بگوید در منزل یکی از دوستان درس می خواندیم (دروغ اول) از او می پرسند کدامین دوستت. می گوید فلانی (دروغ دوم) می پرسند خانه آنها کجاست ؟ می گوید فلان محل (دروغ سوم) می پرسند چه درسی می خواندید؟ می گوید فلان درس (دروغ چهارم) به همین ترتیب تسلسل وار باید برای راست نگفتن اولش، مدام دروغ سر هم کند. آیا بهتر نبود که از همان اولش راست می گفت.

                      جز راست نبايد گفت / هر راست نشايد گفت.

      يادمان باشد که هر راستي شايستگي گفتن را ندارد مثلا اگر کسي در باره مسائل خانوادگي هر چه مي خواهد بپرسد و ما تمام اسرار زندگي مان را براي او و ديگران بگوييم ممکن است روزي با ما دشمن بشود و بعدها با همين اطلاعاتي که از زندگي ما دارد برايمان دردسر درست کند. يا مثلا اگر در جبهه جنگ دشمن از ما اسيري گرفت و او را تحت فشار قرار دادند نباید تمام اسرار نظامي کشورمان را فاش کند. اين راست گفتن به نفع هيچکس نيست. ما دروغ مصلحت آميز هم داريم که براي نجات جان مسلمانان بايد از آن استفاده نمود. البته نبايد مدام هر دروغي را با نام مصلحت آميز بودن بر زبان برانيم زيرا دروغ گفتني که باعث گمراه شدن مردم و از بين رفتن عرض و آبروي مسلماني مي شود، از گناهان کبيره است.     

+ نوشته شده توسط nahid در جمعه سوم شهریور ۱۳۹۶ و ساعت 11:20 |