سرطان

     سرطان رشد و تکثير غير طبيعي سلولهايي در بدن است که قبلاً سالم بوده اند. از دوره دبيرستان به خاطر مي آوريد که سلولها مانند آجرهاي تشکيل دهنده ساختمان بدن انسان هستند. هر کدام از اين سلولها وظيفه اي را در بدن به عهده دارند. مثلا سلولهاي عضلاني کار انقباض و حرکت را انجام ميدهند يا سلولهاي شبکيه چشم به نور حساس بوده و کار بينايي را انجام مي دهد.

     اما سلولهاي سرطاني عملاً کاري براي بدن انجام نمي دهند. آنها فقط به طرز وحشيانه اي تکثير مي شوند و منابع آب، غذا و گرماي بدن را مصرف مي کنند.

    حال سوالي که مطرح مي شود اين است که: خوب تکثير بشوند، اين مسئله چه مشکلي براي بدن انسان ايجاد مي کند؟ جواب اين است که: سلول سرطاني اگر در داخل يک اندام حياتي مانند ريه يا کبد رشد کند در طي مدت کوتاهي به اندازه اي بزرگ مي شود که جا براي
فعاليت طبيعي کبد يا ريه باقي نمي ماند در نتيجه فرد دچار نارسائي کبد يا ريه مي شود.

    در کنار اين مسئله، توده سرطاني مانند يک انگل در بدن عمل ميکند و منابع غذايي را به مصرف خود مي رساند تا بزرگ شود و بدين ترتيب فرد مبتلا لاغر و ضعيف شده و ميکروبهاي موجود در محيط زندگی او فرصت پيدا مي کنند تا به او بدن حمله کنند.

     پس يک توده سرطاني ، مهمان مفت خور و بي مصرفي است که با رشد کنترل نشده اش جا را براي فعاليت ساير ارگانهاي بدن تنگ مي کند. موضوع جدي ديگر ناميرائي اين سلولها است. يک سلول طبيعي بعد از رسيدن به سن مشخصی مي ميرد و سلولهای جوان و تازه جای آنها را می گیزند اما سلولهاي سرطاني مادامي که مهمان بدن ما هستند زنده اند و به حيات خود ادامه مي دهند و با سرعت بالائي تکثير مي شوند.   

       براي اطلاع از جلوگيري مبتلا شدن به سرطان به اینجا نیز مراجعه بفرماييد:

                          نحوه پيدايش سرطان

      يک سلول طبيعي ممکن است بدون هيچ دليل واضحي به يک سلول سرطاني تبديل شود، ولي در اغلب موارد ، تبديل در اثر مواجهه مکرّر با مواد سرطانزا مانند الکل و دخانيات صورت مي‌ گيرد. شکل ظاهري و نيز عملکرد سلولهاي سرطاني شده با سلولهاي طبيعي تفاوت دارد.

    جهش يا تغيير ايجاد شده در DNA يا ماده ژنتيکي سلول اتفاق مي‌افتد. DNA همان مسئول کنترل شکل ظاهري و عملکرد سلول است. وقتي DNA يک سلول تغيير مي‌ کند، آن سلول با سلولهاي سالم کنار خود تفاوت مي‌ يابد و ديگر کار سلولهاي طبيعي بدن را انجام نمي‌ دهد.

   اين سلول تغيير يافته از سلولهاي همسايه‌اش جدا مي‌ شود و نمي‌ داند چه زماني رشدش بايد به پايان برسد و بميرد. به عبارت ديگر سلول تغيير يافته از دستورها و علائم داخلي که سلولهاي ديگر در کنترل آنها هستند، پيروي نمي‌ کند و به جاي هماهنگي با سلولهاي ديگر خودسرانه عمل مي‌ کند.

               بدخيم شدن سرطان

     وقتي سلول " جهش يافته " تقسيم مي‌ شود ، به 2 سلول جديد " جهش يافته " تبديل مي‌ گردد و اين فرآيند به همين ترتيب ادامه مي‌ يابد تا همان يک سلول موذي و سرطانی شده به توده‌اي از سلولها که تومور ناميده مي‌ شود تبديل مي‌ گردد. گاهي اين تومورها ، خوش خيم بوده و رشد نمي‌ کنند ولي در صورتي که سلولهاي تومور رشد کنند و تقسيم شوند و سلولهاي طبيعي اطراف خود را از بين ببرند و به نقاط ديگر بدن هم دست‌اندازي کنند، آن تومور بدخيم محسوب مي‌ شود.

     بزرگترين خطر تومورهاي بدخيم ، توانايي آنها در حمله به بافتهاي سالم و پخش شدن در بدن است و اين همان متاستاز سرطان است. هر چه تومورها رشد کنند و بزرگتر شوند، جلوي رسيدن مواد غذايي و اکسيژن را به سلولهاي سالم اطراف خود مي‌ گيرند و با پيشرفت سرطان ، سلولهاي سالم مي‌ ميرند و عملکرد و سلامت بيمار از بين مي‌ رود. اگر جلوي اين فرآيند گرفته نشود، سرطان به مرگ فرد مبتلا مي‌ انجامد.

             علائم هشدار دهنده سرطان

      1 - خونريزي غير طبيعي در هر نقطه از بدن. 2 - پيدايش هرگونه توده سفت سلولي در زير پوست، مثلا در سينه يا نقاط ديگر. 3 - پيدايش زخمي که به آساني بهبود نمي‌ يابد (بويزه در اطراف زبان ، دهان و لبها). 4 - سوء هاضمه دائمي 5 - تغييراتي در وضع خالها يا زگيل از قبيل تغيير رنگ ، بزرگ شدن ، خارش ، دردناک شدن و يا خونريزي از آنها که به مدت طولاني ادامه يابد.
6 - پيدايش آشفتگي در اعمال روده‌ها يا مثانه که با درمانهاي عادي بهبود پيدا نمي کند.7 - سرفه ، گرفتگي صدا و يا مشکل شدن عمل بلع و قورت دادن غذا يا مايعات به مدت طولاني.

     اگر هر يک از علائم فوق بيش از دو هفته ادامه يابد، بايد بيمار تحت بررسي تخصصي قرار گيرد. البته در بیشتر موارد اين علائم حاکي از وجود سرطان نيستند.

                  انواع سرطانها

      اغلب سرطانها به سه دسته عمده تقسيم مي‌شوند:

    کارسينوم : شامل سرطانهايي مي‌ شود که از سلولهايي که سازنده پوست هستند (مثل سرطان پوست) و يا لايه داخلي اعضا را مي‌ پوشانند (مثل سرطان ريه) و يا سازنده غدد هستند (مثل سرطان سينه) منشا مي‌ گيرند.

    سارکوم : اين دسته سرطانهايي هستند که از بافت همبند مثل غضروف ، استخوان و ماهيچه منشاء مي‌ گيرند. از اينرو سرطان استخوان يا سرطان ماهيچه را در هر نقطه از بدن سارکوم مي‌ گويند.

    لوسمي و لنفوم‌ها : شامل سرطانهايي است که از سلولهاي تشکيل دهنده خون و سلولهاي ايمني منشاء مي‌ گيرند.

    در کشورهاي غربي ، سرطان پوست شايعترين سرطان است و پس از آن سرطان سينه ، ريه ، پروستات ، روده بزرگ ، مثانه و رحم قرار دارد.

              راههاي پيشگيري از مبتلا شدن به سرطان

     پيشگيري اوليه از سرطان با اجتناب از عامل مسبب يا مصرف ماده‌اي که مانع از پيدايش فرايند بدخيمي مي‌ شود ، صورت مي‌ گيرد و شامل اقداماتي براي کاهش خطرات شيوه زندگي است مصرف توتون ، سیگار و قلیان. غذاهاي پر چرب و فست فودها و غداهایی که کمی می سوزند ابتلا به سرطان را تسریع می کند.

    یکی از راه های مبارزه با سرطان مصرف عوامل پيشگيري شيميايي است. عوامل پيشگيري شيميايي، داروها يا ريز مغذيها (مواد معدني يا ويتامينها) هستند. این عوامل در پيشگيري از سرطانها بسیار موثرند.

           جهت اطلاع از راههاي جديد مبارزه با سرطانها به اینجا مراجعه بفرماييد:

      برای جلوگیری از ابتلاء به هر نوع سرطان، دستورهای زیر به ما توصیه شده است:

 عدم استفاده از مشروبات الکلي و دخانيات.
 مصرف غذاهايي که به صورت آب‌ پز تهيه مي‌ شود.
 عدم استفاده از غذاهايي که آثار سوختگي در آنها نمايان است.
 استفاده از سبزيجات و انواع ميوه‌ها.

 استفاده کمتر از گوشت قرمز و رعايت کامل امور بهداشتي.

                 درمان سرطان

     امروزه اکثر سرطانها درمان قطعي ندارند اما براي جلوگيري از رشد و پيشرفت آنها از روشهاي جراحي ، پرتو درماني ، شيمي درماني ، هورمون درماني ، پيوند مغز استخوان و از این قبیل استفاده مي‌ شود. البته يافته‌هاي جديد زيست شناسي سلولي تومور در روشهاي درماني ترکيبي طي، يک برنامه هماهنگ مورد بهره برداري قرار مي‌ گيرد.