زلزله

                                                           زلزله

     زلزله به معني لرزيدن زمين به دفعات و با درجاتي کم و یا زیاد است که در قشرهای زيرين زمين اتفاق مي افتد و امواج آن به سطح زمين می رسد و اگر در آن قسمت ساختمانهايي وجود داشته باشند تخريب و مايه آسيب رساندن به سازه هاي زير بنايي نیز مي گردد و اگر در دريا اتفاق بيفتد باعث ايجاد سونامي يا تسونامي که امواجي بسيار بلند و توفنده است مي گردد که اين امواج گاهي اوقات ارتفاعشان به پنجاه متر هم مي رسد و هنگامي که به سواحل دريا برسند موجب نابودي و خرابي غير قابل جبران شهرها و روستاها مي گردد. درجات زلزله بعدها به نام " ريشتر " يعني کسي که اين درجات را نامگذاري کرد نامگزاری شد. مرکالي نيز يکي از درجه هاي اندازه گيري زمين لرزه است که به واسطه طولاني شدن کسب اطلاعات آن، چندان مرسوم نيست.

                                                   علّت وقوع زلزله
 
      قبل از هر چيز بايد بدانيم که تمام خلقت و آفرينش مخلوق خداوند يکتاست و هر گاه که زمان مرگ فرد يا افرادي برسد خداوند به توجه به تاثير نوع آن، وسيله اي از همه وسائلي که در يد قدرت خود دارد استفاده مي فرمايد و آن فرد يا افراد را می میراند. خشم طبيعت و اتفاقاتي که در زير زمين و ورقه ها و صفحات یا صخره هاي عظیم آن به وقوع می پیوندد، چيزي نيست بجز خواست و مشيت الهی که در هر زماني که اراده بفرمايد انجام مي پذيرد.  

     در هنگام وقوع زلزله ها صحبت از نوري است که قبل و هنگام وقوع آن ديده و رويت مي شود و اين نور ممکن است علامت حضور فرشته اي باشد که زلزله را به فرمان خداوند به وجود مي آورد. خداوند هميشه نظر لطفش متوجه بندگاني است که آفريده است اما گاهي از اوقات ما انسانها با خداوند قطع رابطه مي کنيم و از او مي بريم و فراموشش مي کنيم لذا مستوجب قهر و غضب او مي شويم. اگر مي بينيم که در اين وقايعي که اتفاق مي افتد کودکان و ديگراني که شايسته ترحم هستند نيز وجود دارند علتش اين است که وقتي بلايي نازل بشود به قول معروف خشک و تر با هم مي سوزند.

     در باره معني آيه 33 (سي و سه) سوره مبارکه انفال دقّت بفرماييد: وَ مَا كَانَ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ وَ أَنْتَ فِيهِمْ وَ مَا كَانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ. و تا تو (اي پيامبر) در ميان آنان هستى خدا بر آن نيست كه ايشان را عذاب كند (و تا آنان طلب آمرزش و مغفرت از من مى كنند) خدا عذاب ‏كننده ايشان نخواهد بود (33)   

    آيا الآن در ميان ما پيامبر (ص) خدا حضور دارد؟ خير زير باب پيامبري به فرموده قرآن کريم بسته شده است اما بايد بدانيم استغفاري که در آيه بالا ذکر آن رفت بر جاي خود پايدار و برقرار است. آيا زمان رسيدن بلا از جانب خداوند مشخض شده است؟ مسلما خير پس اگر ما قبل از آمدن هر بلايي در شبانه روز و هر زمانی که می توانیم مدام استغفار کنيم، همانگونه که خداوند در آيه بالا فرموده است بلا را از ما دور فرموده و باز خواهد داشت. پس خواست و اراده خداوند مهمترين علت پيدايش زلزله و يا هر بلاي ديگري است.

    خودمانيم اگر در زلزله و يا هر بلاي ديگري قرار گرفته باشيد، براي مصون ماندن از هر اتّفاق ناگواري قبل از هر چيز به ياد چه کسي مي افتيم؟ مسلّما خداوند پس ما ناخودآگاه مي دانيم که فقط او قدرت دارد که بلا را از ما باز برگرداند و کمکمان کند زيرا خود اوست که بلا را مي فرستد.  

                                                علل فيزيکي وقوع زلزله

     گفتيم که خداوند با هر وسیله ای که اراده بفرماید جان انسانها را مي گيرد و يا آنها را مي ترساند که به هوش بيايند و گناه نکنند و تن به استغفار بدهند. اما وسائل پيدايش زلزله ها چيست؟ در اعماق زمين که از دسترس ما براي هميشه بدور است ، خداوند صخرهاي بسيار عظيم که گاهي طول آنها به چند صد کيلو متر و با تفاوتهاي عرضي و قطرهاي مختلفي دارند قرار داده است که اختيارشان فقط در يد قدرت همان کسي است که آنها را آفریده  است تا به حرکت در آیند و ايجاد زلزله کنند. مرگ و زندگي ما انسانها در دست خداست. آيا مرگ و مير انسانها در دست فشار گازهاي زير زميني است که آنها را به جنبش در بياورند تا بلاي زلزله اتفاق بيافتد.

     اين صخره ها و صفحاتی که در زیر زمین در کنار هم و يا زير و بالاي يکديگر به هم تکيه داده شده وجود دارند که در همان زماني که خداوند اراده مي فرمايد، يکي از آنها به علتي (که شايد فعل و انفعال گدازه هاي مرکز زمين باشد)  با اراده چه کسی به حرکت در می آیند و امواج اين حرکات به پوسته زمين مي رسد و بر اثر آن زمين به لرزه در مي آيد.

     به معني آيه چهارم سوره مبارکه اعراف توجه بفرماييد: وَ كَمْ مِنْ قَرْيَةٍ أَهْلَكْنَاهَا فَجَاءَهَا بَأْسُنَا بَيَاتًا أَوْ هُمْ قَائِلُونَ. و چه بسيار شهرها كه [مردم] آن را به هلاكت رسانديم در حالى كه به خواب شبانگاهى رفته يا نيمروز غنوده بودند عذاب ما به آنها رسيد (4) از اين آيه استنباط مي شود که عذاب و بلا را خداوند در شب و روز، هنگام خواب و استراحت بر انسانها نازل مي فرمايد. حال اگر ما بخواهيم به هر وسيله اي خودمان را حفظ کنيم که زلزله به ما آسيب نزند خواست خداوند برتر و بالاتر از اراده ماست. البته حفظ بدن از جمله واجبات است و ما بايد تا آنجا که مي توانيم براي بيشتر زنده ماندن تلاش کنيم.

     به معني آيه 78 سوره مبارکه نساء نيز عنايت بفرماييد: أَيْنَمَا تَكُونُوا يُدْرِكْكُمُ الْمَوْتُ وَ لَوْ كُنْتُمْ فِي بُرُوجٍ مُشَيَّدَةٍ وَ إِنْ تُصِبْهُمْ حَسَنَةٌ يَقُولُوا هَذِهِ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَ إِنْ تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ يَقُولُوا هَذِهِ مِنْ عِنْدِكَ قُلْ كُلٌّ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ فَمَالِ هَؤُلَاءِ الْقَوْمِ لَا يَكَادُونَ يَفْقَهُونَ حَدِيثًا (78) هر كجا باشيد شما را مرگ درمى‏ يابد هر چند در برجهاى استوار باشيد و اگر [پيشامد] خوبى به آنان برسد مى‏ گويند اين از جانب خداست و چون صدمه‏ اى به ايشان برسد مى‏ گويند اين از طرف توست بگو همه از جانب خداست [آخر] اين قوم را چه شده است كه نمى‏ خواهند سخنى را [درست] دريابند (78) 

    لطفا به معنی آيه پنجاه و نه سوره مبارکه انعام هم توجه بفرماييد: وَ عِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَيْبِ لَا يَعْلَمُهَا إِلَّا هُوَ وَ يَعْلَمُ مَا فِي الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ مَا تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلَّا يَعْلَمُهَا وَ لَا حَبَّةٍ فِي ظُلُمَاتِ الْأَرْضِ وَ لَا رَطْبٍ وَ لَا يَابِسٍ إِلَّا فِي كِتَابٍ مُبِينٍ (59) و كليدهاى غيب تنها نزد اوست جز او [كسى] آن را نمى‏ داند و آنچه در خشكى و درياست مى‏ داند و هيچ برگى فرو نمى‏ افتد مگر [اينكه] آن را مى‏ داند و هيچ دانه‏ اى در تاريكيهاى زمين و هيچ تر و خشكى نيست مگر اينكه در كتابى روشن [ثبت] است (59)      

     به قسمتي از آيه شصت و يک سوره مبارکه يونس (ع) توجّه بفرماييد: ... وَ مَا يَعْزُبُ عَنْ رَبِّكَ مِنْ مِثْقَالِ ذَرَّةٍ فِي الْأَرْضِ وَ لَا فِي السَّمَاءِ وَ لَا أَصْغَرَ مِنْ ذَلِكَ وَ لَا أَكْبَرَ إِلَّا فِي كِتَابٍ مُبِينٍ ... (61) و هم ‏وزن ذرّه‏ اى نه در زمين و نه در آسمان از پروردگار تو پنهان نيست و نه كوچكتر و نه بزرگتر از آن چيزى نيست مگر اينكه در كتابى روشن [درج شده] است (61)

    خداوند مي فرمايد باد را من مي فرستم و به حرکت در مي آورم آيا سنگهای زير زمين به اختيار خودشان حرکت مي کنند و زلزله را به وجود می آورند؟ در باره فرستادن باد از جانب خداوند و میراندن انسانها به آیه های 22 و 23 سوره مبارکه " حجر " مراجعه بفرمایید.

  معنی آیه 164 سوره مبارکه بقره: به راستى كه در آفرينش آسمانها و زمين و در پى يكديگر آمدن شب و روز و كشتيهايى كه در دريا روانند با آنچه به مردم سود مى ‏رساند و [همچنين] آبى كه خدا از آسمان فرو فرستاده و با آن زمين را پس از مردنش زنده گردانيده و در آن هر گونه جنبنده‏ اى پراكنده كرده و [نيز در] گردانيدن بادها و ابرى كه ميان آسمان و زمين آرميده است براى گروهى كه مى‏ انديشند واقعا نشانه‏ هايى [گويا] وجود دارد (۱۶۴)

                                                        امّا زلزله تهران

     خواننده گرامي لطفا توجه بفرماييد آن زلزله اي که در تهران قرار است بيايد و هرچه دير تر هم بيايد شدت آن بيشتر است، با اين سازه هاي مستحکمي که در تهران وجود دارد در درجات ريشتري (8 و يا 9) قابل تعريف است، طوري نيست که ما بتوانيم خود را به خيابان و يا طبقات پايين و حياط خانه و جاهاي امن ديگري برسانيم.

    اين زلزله آنچنان نیرومند است که مجال حرکت از انسان را سلب خواهد کرد. در آمريکا به خاطر وجود گسل معروف - سن آندرياس - و براي اينکه بتوانند از شدت زلزله يِ در حال وقوع احتمالي اندکي بکاهند، شکاف گسل را با مته هاي قوي و بلند تا اعماق زيادي از زمين سوراخ کردند و روغن سوخته يِ اتومبيلها را در جدار و بين گسلها ريختند که بعدا مشاهده شد به علّت لغزنده شدن سطوح بین سنگها عمقي موجود در زير زمين، زلزله ای که قرار بود بیاید، جلو افتاد و زودتر به وقوع پيوست و باعث خرابيهاي بيشتري شد. اين مسئله نشان داد که نه مي شود زلزله را پيش بيني کرد و نه آن را مهار نمود.

     در زلزله هاي شديد شهرهاي بزرگي مانند تهران آب، گاز ، برق و مخابرات (به علت افتادن دکلهاي مخابراتي) قطع مي شود. آبگرفتگي سطوح زيرين ساختمانهاي مرتفع و نشت شديد و انفجارهاي مکرر گاز خانگي و اتصال برق به آب و برق گرفتگي عده اي اجتناب نا پذير است. آتش سوزي هاي وسيع در ميان طبقات زيرين ساختمانهايي که به تپه و تلي از مصالح ساختماني تبديل و آوار شده اند باعث سوختن وسائل زندگي، مبلمان چوبي خانه ها، ادارات دولتي
و شرکتها و مواد غذايي داخل فروشگاهها مي گردد. دماي موجود در زير اين ساختمانها به حدود 1000 درجه (هزار درجه سانتی گراد) خواهد رسيد. (در آتش سوزي ساختمان پلاسکو ديديم که چه شد.)

    در چنين زلزله اي تمام خيابانها و معابر بر اثر ريختن نما و مصالح ساختمانهاي تخريب شده بند مي آيد و امکان عبور و مرور براي اتومبيهاي کمک رساني و امداد (اگر کمک رسان و امدادگري زنده مانده باشد) وجود نخواهد داشت و اصلا با وضع سردر گمي زنده مانده هاي باقيمانده از زلزله و وضع روحي آنان امکان امدادي مطلوب، افسانه اي بيش نيست. از استانها و شهرهاي همجواري که آسيب جزيي ديده اند تا بخواهند به وضع پزشکي و غذا و داروي اين همه آدم
برسند، هفته ها بلکه ماهها طول خواهد کشيد.         

    نبودن برق و امکانات مخابراتي و کندي در پيشرفت نجات زير آوارماندگان و آوار برداري به سالها وقت نياز دارد. به خاطر از ميان رفتن بسيار زيادي از مسئولين کشوري و لشکري تصميم گرفتن براي انجام هر کاري با سختي و بدون برنامه مايه به تاخير افتادن امدادگري مي گردد و زنده ها به واسطه وضع روحي نا مساعد رواني که دارند سردر گم و پريشان احوال و بعضا عزادار و گاهي نيز افسرده و بسيار ناراحتند. عده اي در اين ماجرا از بي غذايي و بي دارويي جان خود را از دست مي دهند زيرا بيمارستانها نيز ويران شده اند. وضع بهداشت زخمي ها و کودکان بي سرپرست از همه بدتر است. نه غذايي، نه لباسي، نه حمّام و نظافتي و ...

    با توجه به زمستان و یا تابستان بودن فاجعه برای کمک رسانی کاری از هلیکوپتر هم ساخته نیست زیرا جایی برای نشستن بر روی آوارها پیدا نمی کند. اگر این اتفاق تابستان بیفتد باعث فساد سریعتر پیکر از دست رفتگان می شود و اگر زمستان باشد سرما باعث مرگ و میر بیشتر بازماندگان و تاخیر در کمک رسانی خواهد شد و در هر صورت بوي تعفن لاشه یِ کساني که در زير آوارها هستند آنچنان مشمئز کننده و رنج آور است که کسي نمي تواند در طول مسيري
 که بايد براي نجات خود بپيمايد تا خودش را به محل امني برساند آنرا تحمّل کند.

     امنيّت بخشي براي حفظ اموال عمومي و مردم هم معني خود را از دست مي دهد زيرا فاجعه آنقدر گسترده و متراکم است که هيچکس به ياد اين چيزها نخواهد افتاد. پس از این زلزله وضعی پیش خواهد آمد که تمام باقی ماندگان از این فاجعه هولناک آرزوی مرگ خواهند کرد و می گویند ایکاش ما هم در زیر آوار مانده و مرده بودیم.

    خوب ما اکنون چه کاري مي توانيم انجام بدهيم که دچار چنين سرنوشتي نشويم؟ طبق سخناني که در ابتداي اين مقال رفت، فقط عبادت خداوندي که ما را آفريده است و به دنبال آن استغفار . استغفار و استغفار است که چاره ساز خواهد بود و بس.

+ نوشته شده توسط nahid در دوشنبه چهارم دی ۱۳۹۶ و ساعت 20:48 |