توبه و انابة

                                                        توبه و انابة

     توبه يعني بازگشت. در اصطلاح شرع و دين مقدّس اسلام به معني بازگشت بنده از عصيان و روى آوردنش به اطاعت از پروردگار است. اگر به حرف «الى» متعدى شود ، به معنى بازگشت از گناه و روى آوردن به طاعت كه اين معنى در مورد بنده صادق است و نيز بازگشت از كيفر و روى آوردن به عفو و گذشت و صدق كه اين معنى در مورد خداوند است. (فتلقى آدم من ربه كلمات فتاب عليه) پس از جانب خداوند به آدم كلماتي القاء گرديد و (ترك اولايش را )بر او بخشيد (سوره مباركه البقره: آيه 37). (و توبوا الى الله جميعا ايها المؤمنون لعلكم تفلحون) (سوره مباركه النّور: آيه 31) و باز گرديد به سوي خداوند اي ايمان آوردندگان شايد رستگار شويد.

    مرحوم طبرسى ذيل آيه 37 سوره بقره مى گويد: بدان كه از شرائط توبه ، پشيمانى بر كارهاى زشت گذشته و تصميم بر تكرار نشدن آن اعمال و مرتكب نشدن هر كار زشت است در آينده چنين توبه اى را همه فرقه هاي اسلامى موجب سقوط عقاب مى دانند و امّا توبه اى به كمتر از اين، محلِّ خلاف و اختلاف است كه آيا مقبول مى گردد و موجب سقوط عقاب مى شود يا خير و هر گاه بنده مرتكب معصيت و نافرمانى مولاى خود گرديد واجب است كه از آن گناه توبه كند و از نظر ما (شيعه) توبه از ترك مستحب نيز صحيح است و توبه انبياء (ع) كه در مواردى از قرآن آمده است بدين وجه توجيه مى شود. قبول توبه از جانب خداوند و اسقاط عقاب از بنده پس از توبه او از نظر ما (شيعه) واجب نمى باشد بلكه تفضّل محض است هر چند خداوند خود به پذيرش توبه بنده اش وعده داده و مى دانيم او به وعده اش وفا مى كند لكن در عين حال، حضرتش بدين امر ملزم نمى باشد. آرى معتزله آن را بر خدا واجب مى دانند.

    توبه از گناهى با ادامه دادن بر عصيان در مورد گناه ديگرى ، از نظر بيشتر علماى علم كلام، صحيح است و نزد ابو هاشم و يارانش غير صحيح. آيا هنگام نمايان شدن نشانه هاى قيامت، توبه قبول مى شود يا خير، ...

              (بقيه در ادامه مطلب)